Arystoteles tak o tym pisał: „Jak do określonych kunsztów niezbędne są potrzebne właściwe narzędzia, jeśli dzieło ma być odpowiednio wykonane i wykończone tak i do gospodarstwa domowego. Z narzędzi jedne są martwe, inne żywe. Tak na przykład dla sternika ster jest narzędziem martwym, jego zaś zastępca narzędziem żywym. Pomocnik bowiem stanowi rodzaj narzędzia przy wykonywaniu pracy. Odpowiednio do tego także i w gospodarstwie domowym rzeczy, jakie się posiada są narzędziem do życia. Posiadłość jest sumą takich narzędzi a niewolnik żywą własnością. Jest zaś narzędziem ponad narzędzia każdy sługa. Gdyby bowiem każde narzędzie mogło spełniać swoje zadania według rozkazu, albo wyprzedzając go, jak to podobno robiły posągi Dedala lub trójnogi Hefajstosa, które, jak mówi poeta same zjawiają się na zebrania bogów. Gdyby tak czółenka tkackie same tkały, a pałeczki do kitary same grały, to ani budowniczowie nie potrzebowaliby pomocników, ani panowie niewolników”.
W Atenach IV wieku p.n.e. niewolnicy stanowili być może około 25% całej ludności. Wcześniej i gdzie indziej ich udział mógł się wahać od 10 do 25%. Los niewolników zależał całkowicie od właściciela. Mógł on swojego niewolnika zastawić, wydzierżawić, sprzedać, zrobić z nim co mu się podobało, ale nie wolno mu go było zabić. Polis nie wtrącała się w stosunki między właścicielem a niewolnikiem. W przypadku, gdy zachowanie właściciela było szczególnie brutalne niewolnik miał jednak prawo szukać azylu - w Atenach, w świątyni Tezeusza lub u ołtarza Eumenid na Akropolu - żądając, aby ktoś go odkupił od dotychczasowego właściciela. Niewolnikom wiodło się bardzo różnie tak, jak różne były ich zajęcia i umiejętności. Pracowali w kopalniach, kamieniołomach, na polach, w zamożnych domach sprzątali, gotowali, robili zakupy, opiekowali się dziećmi. Zdarzało się, że zezwalano niewolnikom na samodzielną działalność, na przykład na prowadzenie sklepu lub warsztatu, za co oddawali część zysku. Najlepiej powodziło się niewolnikom, zatrudnionym w bankach. Ich właścicielami zostawali często wyzwoleni wcześniej niewolnicy wynagradzani czasem za zasługi dla Aten obywatelstwem.