Najbogatszą dzielnicą Polski w pierwszej połowie XIII wieku był z pewnością Śląsk. U źródeł owego bogactwa leżała intensywna kolonizacja zapoczątkowana już u schyłku XII wieku. Pierwszy znany nam dokument, w którym mowa o przybywaniu obcych osadników, w tym wypadku Walonów, pochodzi z 1175 roku został on wydany przez syna Władysława Wygnańca i zarazem ojca Henryka Brodatego, Bolesława Wysokiego. Z czasem liczba osadników wzrosła, a wśród nich przewagę zyskali Niemcy. Obecność nowych osadników oznaczała dodatkowe dochody dla skarbu książęcego, tym bardziej, że nowe porządki organizacyjne na wsi, zwane prawem niemieckim, oznaczały iż dotychczasowe w naturze zastąpiono płatnościami w gotówce. Zasługą rządzącego Śląskiem wrocławskim od 1201 roku Henryka Brodatego było też zakładanie miast, a właściwie nadanie praw miejskich istniejącym już osadom. Pierwszym z nich, lokowanym na prawie niemieckim (magdeburskim) w 1211 roku była Złotoryja. Sama nazwa wskazuje na to czym zajmowano się w tym mieście. Dochody z eksploatacji złota zasilały skarb książęcy. Żywot żony księcia, św. Jadwigi śląskiej wśród jej pobożnych czynów mających świadczyć o chrześcijańskiej pokorze mówi, że żywiła się resztkami pozostawionymi przez nędzarzy. Zaiste bogatą krainą musiał być Śląsk, skoro nawet po biednych pozostawały resztki.

Bogactwo pozwoliło Henrykowi prowadzić aktywną politykę, angażować się w walki w Wielkopolsce, zająć ją aż po linię Warty, przejąć ziemię lubuską, trzymać jako zastaw część Łużyc oraz prowadzić kosztowne wojny z Konradem Mazowieckim, który po śmierci Laskonogiego znów upomniał się o Kraków. Objąwszy rządy w Krakowie, Henryk Brodaty nie powoływał się już na seniorat, bowiem zamyślał o trwałym zatrzymaniu głównego grodu Polski w rękach swej rodziny. Tym samym wytworzył się podział na Polskę południową pod władzą Ślązaków i północną pod władzą Konrada Mazowieckiego. Wedle tradycji śląskiej, panujący nad południem Polski Henryk podjął starania o koronę dla swego syna.

Po śmierci Henryka Brodatego w 1238 roku władzę przejął Henryk zwany Pobożnym, który już od pewnego czasu współrządził z ojcem. Rozpoczynając swe rządy musiał stawić czoła tradycyjnie sięgającemu po Kraków Konradowi Mazowieckiemu oraz Władysławowi Odonicowi w Wielkopolsce. Co więcej, zachodnie kresy jego panowania, ziemia lubuska i Santok, stały się obiektem agresji arcybiskupa magdeburskiego i Brandenburgii. Henryk potrafił sobie poradzić z tymi problemami, ale jego rządy przerwał nagle najazd mongolski w 1241 roku. 

Aristos matura historia, Przewaga książąt śląskich 1232-1241, Historia Polski, Średniowiecze , kurs przygotowawczy, e-learning, MP3