Historia Polski - Średniowiecze – Kolonizacja miejska - matura historia, kurs przygotowawczy, cd audio, MP3

Autor doktor habilitowany Michał Kopczyński

O ile starożytność, przynajmniej starożytność rzymska, była cywilizacją miejską, o tyle średniowiecze zdominowane zostało przez życie wiejskie. Miasta rzymskie, jeśli w ogóle przetrwały, zmniejszyły się nawet dziesięciokrotnie. Dużo późniejsze, plany Rzymu, ukazujące rozległe tereny zielone w obrębie zachowanych ze starożytności murów, są dowodem jak dalece Wieczne Miasto skarlało pod względem zaludnienia w zestawieniu z okresem swej imperialnej świetności. Inny przykładem jest Dubrownik, w którym cesarz Dioklecjan posiadał pałac. Tymczasem w średniowieczu mury pałacu Dioklecjana wyznaczały granice miasta.

Mimo tej miniaturyzacji, miasta południowoeuropejskie przetrwały i co więcej potrafiły skutecznie walczyć z możnowładztwem o swą pozycję. W toku krwawych walk w XI i XII wieku, zwanych przez historyków rewolucją komun, udało im się uzyskać niezależność i objąć swą władzą tereny mniej lub bardziej rozległe położone poza ich murami. O sile owych miast przekonał się cesarz Fryderyk Barbarossa pobity i upokorzony przez Ligę Lombardzką w 1177 roku w bitwie pod Legnano.

W Europie Zachodniej renesans miast rozpoczął się w XI wieku. W Niemczech, położonych w większości poza rzymskim limesem inicjatywa tworzenia miast leżała po stronie panujących. W drugiej połowie XII wieku powstały tu dwa miasta, których ustrój i prawo miały się stać uniwersalnym wzorem dla miast strefy bałtyckiej. Pierwszym z nich była założona w 1158 roku Lubeka, drugim założony w 1188 roku Magdeburg. Cechą obu miast była silna pozycja założyciela, którego na terenie miasta reprezentował wójt. W modelu lubeckim w ręku wójta spoczywał zarówno zarząd nad miastem, jak i sądownictwo, przy czym w niektórych kwestiach administracyjnych zarezerwowano prawo głosu dla przedstawicielstwa mieszczan, z którego wykrystalizował się organ samorządowy, czyli rada miejska z burmistrzami na czele. W modelu magdeburskim wójta uwolniono od sądzenia, cedując ten obowiązek na ławę miejską. Wójtowi pozostało zarządzanie. W Magdeburgu organ samorządowy, czyli rada miejska, powstał dopiero w 1244 roku. Początkowo współuczestniczył w wymierzaniu sprawiedliwości, by w końcu XIII wieku uzyskać także kompetencje administracyjne. Duże miasta starały się z czasem pozbyć wójtów. Było to możliwe poprzez wykupienie praw do urzędu wójtowskiego. Jeśli operacja ta powiodła się, wówczas na czele miasta stawała rada z burmistrzami. W Polsce zmierzch urzędów wójtowskich przyniosły czasy Łokietka. Usunięcie buntowniczych wójtów Przemka w Poznaniu i Alberta w Krakowie stworzyło dogodne warunki dla tamtejszych rad miejskich do przejęcia władzy w zamian za coroczną opłatę.

Pełen wykład przygotowanie do matury Kolonizacja miejska  znajdziesz w naszym sklepie na płycie cd audio lub MP3

Odsłuchaj plik mp3: